एकेकाळी टीम इंडियाच्या जर्सीवर दिसणारी बायजू लॉसमध्ये कशी गेली?

एज्युकेशन टेक्नॉलॉजी प्लॅटफॉर्म बायजू (BYJU’S) तुम्हाला माहीत असेलच. इंडियन क्रिकेट टीमला स्पॉन्सर करणारी कंपनी बनल्याने ती अधिक चर्चेत आली. कमावण्याच्या बाबतीत एकेकाळी बाहुबली असणारी ही मोठी कंपनी आता जवळपास बरबाद होण्याच्या मार्गावर आहे. कंपनीचे बॉस बायजू रवींद्रन यांना कंपनीच्या कर्मचाऱ्यांना पगार देण्यासाठी त्यांचे घर गहाण ठेवावे लागले आहे.

एक काळ असा होता की टीम इंडियाच्या जर्सीवर बायजूचा लोगो असायचा. शाहरुख खानसारखा सुपरस्टार कंपनीची जाहिरात करायचा. आता बायजू उद्ध्वस्त कशी झाली हा प्रश्न आहे. यासाठी तुम्हाला दीड वर्ष मागे जावे लागेल, जिथून बायजूच्या पडझडीला सुरुवात झाली.

बायजूची सुरुवात कशी झाली?

ट्यूशन व्यवसायात प्रचंड यश मिळाल्यानंतर, बायजू रवींद्रन यांनी नोकरी सोडली आणि कोचिंग व्यवसायात प्रवेश केला. 2007 मध्ये, शिक्षक म्हणून त्यांची लोकप्रियता शिखरावर होती. या प्रसिद्धीचा फायदा घेण्यासाठी बायजू रवींद्रन यांनी 2011 मध्ये थिंक अँड लर्न नावाची कंपनी स्थापन केली आणि बायजूचे ऑनलाइन व्हर्जन सुरू केले.

बायजू रवींद्रचा हा प्रयोग यशस्वी झाला कारण त्याच्या ऑनलाइन क्लासेसचे व्हिडिओ लाखो विद्यार्थ्यांपर्यंत पोहोचले. यानंतर, 2015 मध्ये, त्यांनी बायजूचे अॅप लाँच केले, जे त्यांच्यासाठी गेमचेंजर ठरले. यासह कंपनी एज्युकेशन टेक्नॉलॉजी क्षेत्रातील देशातील नंबर 1 कंपनी बनली. कोरोना महामारीच्या काळात लॉकडाऊन लागू झाला, तेव्हा शाळा, महाविद्यालये, कोचिंग सेंटर सर्व बंद होते. हा काळ बायजूसाठी वरदान ठरला आणि कंपनीच्या व्यवसायात लक्षणीय वाढ झाली.

जून 2020 मध्ये, बायजू जगातील सर्वोच्च व्हॅल्युएशन असलेले एज्युकेशन टेक्नॉलॉजी स्टार्टअप बनले. यावेळी कंपनीचे व्हॅल्युएशन 85 हजार कोटींच्या आसपास पोहोचले होते. या काळात बायजूने आपला व्यवसाय झपाट्याने वाढवला आणि अनेक स्टार्टअप सुरू केले. कंपनीने आकाश इन्स्टिट्यूट, iRobotTutor, HashLearn, White Junior आणि Toppr सारख्या अनेक कंपन्या ताब्यात घेतल्या. यासाठी बायजूने 1.2 अब्ज डॉलर्सचे कर्जही घेतले.

हेही वाचा – मागच्या 122 वर्षांपासून पेटणारा विजेचा बल्ब, कधीच बंद पडला नाही!

कोरोनाच्या काळात बायजूने कमालीची प्रगती साधली, पण महामारी संपल्यानंतर बायजूने वाईट काळ पाहायला सुरुवात केली. कोविड निर्बंध संपल्यानंतर, ऑनलाइन कोचिंगमध्ये विद्यार्थ्यांची आवड कमी होऊ लागली. त्यामुळे बायजूच्या व्यवसायाला मोठा फटका बसला. विद्यार्थी संख्या कमी झाल्यामुळे बायजूचे उत्पन्न घटले, पण मोठ्या गुंतवणुकीमुळे खर्च तसाच राहिला. एका अहवालानुसार, अशी वेळ आली जेव्हा कंपनीचे मासिक उत्पन्न 30 कोटी रुपये होते, तर खर्च 150 कोटी रुपये होता. अशा स्थितीत बायजूवर कर्जफेडीचा बोजा वाढला.

कर्जामुळे कंपनीची आर्थिक स्थिती ढासळत राहिली. जेव्हा कंपनीने सप्टेंबर 2022 मध्ये आपली आर्थिक आकडेवारी जाहीर केली, तेव्हा सुमारे 18 महिन्यांच्या विलंबानंतर सत्य बाहेर आले. या आकडेवारीवरून असे दिसून आले की 2021 च्या आर्थिक वर्षात बायजूचे 4,589 कोटी रुपयांचे नुकसान झाले. यानंतर बायजूमध्ये कॉर्पोरेट गव्हर्नन्स आणि अकाउंट्समधील अनियमितता सातत्याने समोर आल्याने कंपनीला टाळेबंदीसारखे निर्णय घ्यावे लागले. गुंतवणूकदारांच्या चिंतेनंतर सरकारने या प्रकरणात हस्तक्षेप केला. केंद्रीय तपास एजन्सी अंमलबजावणी संचालनालयाने (ईडी) कंपनी परिसर तसेच संस्थापक बायजू रवींद्रन यांच्या परिसरावर छापे टाकले.

‘वाचा मराठी’चे व्हॉट्सॲप चॅनेल येथे फॉलो करा!

‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!

वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!

‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!