Mosquito’s Bite Malaria Vaccine : मलेरिया डासांमुळे पसरतो हे तुम्हाला माहीतच असेल. पण तोच डास तुम्हाला मलेरियापासून वाचवू लागला तर तुम्हाला कसे वाटेल? शास्त्रज्ञांनी अशी लस बनवली आहे जी डासांना टोचता येते. या लसीने सज्ज असलेला डास तुम्हाला चावल्यास तुम्हाला मलेरिया होणार नाही पण त्यापासून संरक्षण मिळेल.
मलेरियाची ही दुसऱ्या पिढीची लस आहे. त्यामुळे उपचार जास्त फायदेशीर ठरत आहेत. या लसीची 9 जणांवर चाचणी करण्यात आली. त्यापैकी आठ जण मलेरियामुक्त असल्याचे सिद्ध झाले. तर एकाला जुन्या पिढीची मलेरियाची लस देण्यात आली.
ही लस नेदरलँड्सच्या रॅडबॉड युनिव्हर्सिटी आणि लीडेन युनिव्हर्सिटीच्या शास्त्रज्ञांनी संयुक्तपणे विकसित केली आहे. प्लास्मोडियम फॅल्सीपेरम परजीवीची कमकुवत अनुवांशिक आवृत्ती त्यात समाविष्ट केली गेली आहे. या GA2 आवृत्तीच्या परजीवीमुळे मलेरिया होत नाही तर शरीरात प्रतिकारशक्ती निर्माण होते.
GA2 परजीवी यकृतामध्ये विकसित होण्यास त्याच्या पहिल्या आवृत्तीच्या म्हणजेच GA1 पेक्षा जास्त वेळ लागतो. अशा परिस्थितीत, यकृत त्याच्याशी लढणारी यंत्रणा सक्रिय करते. मग मलेरिया होण्याची शक्यता नाहीशी होते.
लसशास्त्रज्ञ मेटा रोस्टेनबर्ग यांनी सांगितले की, हे परजीवी डासांमध्ये देखील येऊ शकतात. जेणेकरून जेव्हा तो मानवाला चावतो तेव्हा हा परजीवी मानवी शरीरात प्रवेश करतो. यामुळे मलेरियापासून त्याचे संरक्षण होईल.
हेही वाचा – आता ‘हार्ट सर्जरी’ होणार थोडी सोपी, किंग जॉर्ज मेडिकल युनिव्हर्सिटीमध्ये ‘नवीन’ पद्धत
या परजीवीचा जनुकीय विकास थांबला आहे. त्यामुळे ते मानवी रक्ताद्वारे यकृतापर्यंत पोहोचू शकत नाही आणि रोगास कारणीभूत ठरू शकते. सध्या हा प्रयोग मानवाला काही काळ मलेरियापासून वाचवतो. भविष्यात ते अधिक सक्षम करण्यासाठी तयारी सुरू आहे.
GA2 लस मानवी रोगप्रतिकारक शक्ती अधिक सक्रिय करते. त्याचा प्रभाव बराच काळ टिकतो. पण काही दिवसातच. कित्येक महिने होणार नाही. त्याचे काही किरकोळ दुष्परिणाम देखील आहेत.
जेव्हा GA2 लस असलेला डास माणसाला चावतो तेव्हा चावलेल्या जागेवर लालसरपणा येतो. खाज येईल. पण फक्त काही काळासाठी. जगात दरवर्षी 25 कोटी लोक मलेरियाने आजारी पडतात. हजारो लोकांचा मृत्यूही होतो.
सध्या जी काही लसी उपलब्ध आहेत, त्या सध्याच्या लोकसंख्येच्या केवळ 50 ते 77 टक्के लोकांचे संरक्षण करू शकतात. तेही एका वर्षापेक्षा जास्त नाही. त्यामुळे आता डासांच्या डंकांचे मलेरिया लसीच्या सुयांमध्ये रूपांतर करण्याची तयारी सुरू आहे.
‘वाचा मराठी’चे व्हॉट्सॲप चॅनेल येथे फॉलो करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!