Kidney Disease Symptoms : किडनी हे आपल्या शरीरातील एक अतिशय महत्त्वाचं अंग आहे, जे रक्त शुद्ध करण्याचे काम करते. प्रत्येक मिनिटाला किडनी सुमारे 1 लिटर रक्त शुद्ध करते आणि शरीरातील टॉक्सिन्स, अतिरिक्त पाणी आणि मीठ मूत्राद्वारे बाहेर टाकते. परंतु सध्या बदललेल्या जीवनशैलीमुळे आणि आहारातील अनियमिततेमुळे किडनीचे आजार वाढत चालले आहेत.
भारतामध्ये दरवर्षी लाखो लोकांना chronic kidney disease (CKD) होतो, पण सुरुवातीची लक्षणं ओळखली नाहीत तर हा आजार गंभीर होऊ शकतो. वेळेवर लक्ष न दिल्यास Dialysis किंवा Kidney Transplant पर्यंत पोहोचण्याची वेळ येऊ शकते.
चला तर पाहूया किडनी खराब होण्याची सुरुवातीची 5 महत्त्वाची लक्षणं जी तुम्हाला वेळीच सावध करू शकतात.
पाय, घोटे आणि डोळ्यांभोवती सूज येणे
किडनी योग्य प्रकारे काम न केल्यास शरीरात सोडियम आणि पाणी साचायला लागतं. यामुळे पाय, घोटे, हात आणि डोळ्यांभोवती सूज येते. अनेक वेळा आपण ही सूज थकवा, चालण्याचा त्रास किंवा गरमी समजतो. पण ही किडनी निकामी होण्याची पहिली सूचना असू शकते.
हेही वाचा – एका चुकीनं लाखोंचं नुकसान! हँडब्रेक न लावल्याचा थरारक व्हिडिओ, एकदा पाहाच!
थकवा आणि अशक्तपणा जाणवणे
किडनी जेव्हा रक्त शुद्ध करत नाही, तेव्हा शरीरात टॉक्सिन्स साचतात. यामुळे पेशींना आवश्यक ऑक्सिजन मिळत नाही. परिणामी तुम्हाला दिवसभर थकवा, सुस्ती, कामात रस न वाटणे आणि अशक्तपणा जाणवतो.
हे लक्षण अनेक वेळा थायरॉईड, बीपी किंवा मानसिक ताण यामुळेही असते, पण किडनी आजारात हे फार वेगाने वाढते.
मूत्रातील बदल (Urine Changes)
- मूत्राचा रंग गडद होणे
- वारंवार लघवी लागणे
- झोपेतून उठून लघवीसाठी जास्त वेळा जाणं
- मूत्रात फेस येणे (प्रोटीन जाण्याचे लक्षण)
- जळजळ किंवा जलद मूत्र लागणे
ही सर्व लक्षणं किडनीच्या फिल्टरिंग क्षमतेत बिघाड दर्शवतात. एकदा तरी किडनी प्रोफाइल चाचणी करून घ्या.
मळमळ, भूक मंदावणे आणि उलट्या होणे
किडनी नीट काम करत नसल्यास, यकृतही टॉक्सिन्सवर प्रक्रिया करू शकत नाही. यामुळे भूक न लागणे, मळमळ, वारंवार उलट्या होणे यासारखी लक्षणं दिसतात. काही वेळा चव बदलते आणि तोंडात धातूसारखी चव येते.
श्वास घेण्यास त्रास होणे
किडनी खराब झाल्यास रक्तात द्रव साचतो. हा द्रव फुफ्फुसांमध्येही जमा होऊ शकतो. त्यामुळे श्वास घेण्यास त्रास होतो, विशेषतः झोपताना. ही स्थिती अत्यंत गंभीर आहे आणि तातडीने वैद्यकीय उपचार आवश्यक आहेत.
किडनी खराब होण्याची इतर लक्षणं
- त्वचा खाज
- रक्तदाब वाढणे
- छातीत दुखणे
- लक्ष केंद्रीत न होणे
- तोंडात वास येणे
काय कराल टाळण्यासाठी?
दर 6 महिन्यांनी चाचणी करा
- Serum Creatinine
- Urine Protein
- Blood Urea Nitrogen (BUN)
- Blood Pressure
आहारामध्ये बदल करा
- मीठ कमी खा
- साखर नियंत्रणात ठेवा
- भरपूर पाणी प्या
- प्रोटीन योग्य प्रमाणात घ्या
- ताजी फळं आणि भाज्या खा
हे पदार्थ टाळा
- जास्त तेलकट, मसालेदार पदार्थ
- Soft drinks आणि junk food
- Over-the-counter painkillers (जसं की Brufen, Diclofenac)
आयुर्वेदिक आणि घरगुती उपाय (Home Remedies):
- कोरफड रस
- गव्हाचे जवस (barley water)
- तुलशीच्या पानांचा रस
- संध्याकाळी Triphala चूर्ण
(वापरण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या)
‘वाचा मराठी’चे व्हॉट्सॲप चॅनेल येथे फॉलो करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा
वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा