e-Zero FIR : सायबर फसवणूक, ऑनलाइन गुन्हे, डिजिटल अटक थांबवण्यासाठी सरकारकडून अनेक प्रयत्न केले जात आहेत. जसे सायबर क्राईम हेल्पलाइन आणि ‘चक्षू’ सारखे पोर्टल जिथे फसवणुकीचे नंबर नोंदवता येतात. पण एकदा फसवणूक झाली की, त्यासाठी एफआयआर नोंदवणे खरोखरच कठीण काम असते. १९३० वर कॉल करून तक्रार नोंदवली जाते. पण एफआयआर दाखल करण्यासाठी खूप मेहनत घ्यावी लागते. पण आता एक नवीन गोष्ट होत आहे.
भारत सरकारने अलीकडेच ई-झिरो एफआयआर प्रणाली सुरू केली आहे. या प्रणालीचे उद्दिष्ट सायबर सुरक्षा मजबूत करणे आणि उच्च-मूल्याच्या सायबर आर्थिक गुन्ह्यांचा तपास जलद गतीने करणे आहे.
ई-झिरो एफआयआर (e-Zero FIR)
नवीन प्रणालीमुळे, आता सायबर क्राईम हेल्पलाइन क्रमांक १९३० वर कॉल करून दाखल केलेली कोणतीही तक्रार आपोआप एफआयआर म्हणून गणली जाईल. हे घडल्यानंतर, सायबर पोलीस त्या प्रकरणाचा जलद तपास करतील. अर्थात, जर असे झाले तर गुन्हेगारांवर लवकरात लवकर कारवाई होण्याची शक्यता वाढेल. आतापर्यंत ही प्रक्रिया थोडी लांब आणि कंटाळवाणी होती.
म्हणजे प्रथम १९३० वर कॉल करा आणि तक्रार दाखल करा आणि नंतर जवळच्या सायबर पोलीस स्टेशनमध्ये जाऊन एफआयआर दाखल करा. या सगळ्यात बराच वेळ वाया जातो आणि फसवणूक करणाऱ्यांना एका खात्यातून दुसऱ्या, तिसऱ्या आणि चौथ्या खात्यात पैसे ट्रान्सफर करण्याची संधीही मिळते. ई-झिरो एफआयआर हा यावर उपाय करण्याचा एक नवीन मार्ग आहे. सोप्या शब्दांत सांगायचे तर, फसवणूक झाल्यानंतर लगेच घडणारी प्रक्रिया. फसवणूक झालेले पैसे ब्लॉक करण्यासाठी ही सर्वात योग्य वेळ आहे.
अलिकडेच दिल्लीमध्ये पायलट प्रोजेक्ट म्हणून हे सुरू करण्यात आले आहे. सध्या, १० लाख रुपयांपेक्षा जास्त रकमेचे आर्थिक फसवणूक त्याच्या कक्षेत येईल. हे स्पष्टपणे समजले जाते की सरकार उच्च मूल्याच्या फसवणुकीला जलदगतीने सामोरे जाण्यासाठी व्यवस्था करत आहे. ई-झिरो एफआयआरची प्रक्रिया राष्ट्रीय सायबर क्राइम रिपोर्टिंग पोर्टल (एनसीआरपी) वर तक्रारी दाखल करण्यासाठी देखील वैध असेल. याचा अर्थ असा की पीडितेने कॉल करण्याऐवजी पोर्टलद्वारे तक्रार केली तरीही ती एफआयआर मानली जाईल.
हे एफआयआर दिल्लीतील ई-क्राइम पोलीस स्टेशनमध्ये इलेक्ट्रॉनिक पद्धतीने नोंदवले जातील. नंतर ते संबंधित सायबर गुन्हे पोलीस ठाण्यांमध्ये हस्तांतरित केले जाईल.
‘वाचा मराठी’चे व्हॉट्सॲप चॅनेल येथे फॉलो करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!