Passport : जी-20 शिखर परिषदेत सहभागी होण्यासाठी जगभरातून परदेशी पाहुणे येत आहेत. सर्व व्हीव्हीआयपी पाहुणे आहेत, ज्यांच्यासाठी विशेष फौज तैनात आहे. नेत्यांना कोणत्याही प्रकारची अडचण येऊ नये, असे त्यांचे काम असेल. एकीकडे इतकी व्यवस्था आहे, तर दुसरीकडे प्रत्येक पाहुण्याला, अगदी राज्यप्रमुखालाही एका नियमातून जावे लागते. प्रत्येकाकडे डिप्लोमॅटिक पासपोर्ट आहे, ज्याची किंमत काही वेगळी आहे, परंतु पासपोर्ट तपासणे मोठ्या नेत्यांसाठी देखील आवश्यक आहे.
डिप्लोमॅटिक पासपोर्ट म्हणजे काय?
काही महिन्यांपूर्वी राहुल गांधींना त्यांचा डिप्लोमॅटिक पासपोर्ट सरेंडर करावा लागला होता. यानंतर ते सामान्य पासपोर्ट घेऊन अमेरिकेच्या दौऱ्यावर गेले. देशाचे प्रतिनिधी म्हणून बाहेर पडणाऱ्या नेत्यांना आणि काही अधिकाऱ्यांना डिप्लोमॅटिक पासपोर्ट दिले जातात. त्याचा रंग तपकिरी आहे, आणि कालबाह्य होण्याची वेळ 5 वर्षे आहे. सामान्य पासपोर्टमध्ये ही मर्यादा 10 वर्षे असते.
हेही वाचा – VIDEO : ट्रम्प तात्याला कळलं की धोनी अमेरिकेत आलाय, मग काय, त्याला बोलावलं आणि…
त्याचे फायदे काय?
या पासपोर्ट धारकाला अनेक आंतरराष्ट्रीय सुविधा मिळतात, जसे की त्याला यजमान देशात अटक केली जाऊ शकत नाही किंवा त्याच्यावर कारवाई केली जाऊ शकत नाही. कोणताही धोका असल्यास त्यांना प्रथम सुरक्षित देशातून बाहेर काढले जाते. यामध्ये त्यांना प्रवासासाठी परदेशातील दूतावासांकडून अनेक सुविधा मिळतात. व्हिसा आवश्यक नाही. याशिवाय इमिग्रेशन किंवा कोणत्याही औपचारिकतेसाठी रांगेत उभे राहण्याची गरज नाही.
बायडेन यांचा पासपोर्ट
अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष, त्यांचे कुटुंब आणि उच्चपदस्थ अधिकाऱ्यांना काळ्या रंगाचे पासपोर्ट दिले जातात. यासाठी त्यांना कोणतेही शुल्क भरावे लागत नाही. तर सामान्य पासपोर्ट निळ्या रंगाचा असतो. याशिवाय, अमेरिकेत 3 वेगवेगळ्या रंगाचे पासपोर्ट आहेत, ज्यांचे वेगवेगळे उद्देश आहेत.
आपला पासपोर्ट आणि महत्त्वाची कागदपत्रे आपण बॅगेत ठेवतो. पण राष्ट्रपतींची स्वतंत्र व्यक्ती असते, ज्यांचे काम राष्ट्रपतींसोबत आवश्यक कागदपत्रे घेऊन जाणे असते. बायडेन फ्लाइटमधून उतरताच, या लोकांचा पासपोर्ट तपासला जाईल, तर बायडेन स्वतः सुरक्षा व्यवस्थेतून जातील. परतीच्या वेळीही हीच प्रक्रिया होईल. ही केवळ औपचारिकता असली तरी तपास पूर्ण झाला आहे.
केवळ तीन जणांना विशेष सुविधा
पासपोर्ट प्रणाली पहिल्या महायुद्धानंतर सुरू झाली. म्हणजे आता 100 वर्षांहून अधिक काळ लोटला आहे. देशांमधील बेकायदेशीर घुसखोरी थांबवणे हा त्याचा उद्देश आहे. तो बऱ्याच अंशी यशस्वी झाला. आता सर्वात मोठा नेताही एका देशातून दुसऱ्या देशात जाण्यासाठी ही कागदपत्रे सोबत ठेवतो. त्याच वेळी, जगात असे 3 लोक आहेत, ज्यांना पासपोर्ट किंवा कोणत्याही प्रकारच्या ओळखपत्राची आवश्यकता नाही. पासपोर्टशिवाय या लोकांना इतर देशांत प्रवेश तर मिळतोच, शिवाय भरपूर आदरातिथ्यही मिळते.
किंग चार्ल्सपूर्वी हा अधिकार ब्रिटिश राणी एलिझाबेथकडे होता. राणीच्या मृत्यूनंतर लगेचच, ब्रिटनच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने सर्व देशांना संदेश पाठवला की आता चार्ल्स राजा आहेत, त्यामुळे त्यांना राजनैतिक प्रतिकारशक्ती मिळते. हा एक प्रकारचा संदेश होता की जशी राणीला तिचा पासपोर्ट दाखवायची गरज नाही, तशीच राजालाही दाखवायची गरज नाही. किंग चार्ल्स व्यतिरिक्त राजघराण्याकडे डिप्लोमॅटिक पासपोर्ट आहेत. कोणत्याही परदेश दौऱ्यातही त्यांना ते सोबत घ्यावे लागते.
हेही वाचा – आख्ख्या महाराष्ट्रासाठी खुशखबर! छत्रपती शिवाजी महाराजांची ‘वाघनखे’ भारतात येणार
जपानमध्येही राजेशाही व्यवस्था आहे, ज्याचा अर्थ हा देश त्याच्या राजा आणि राणीने ओळखला जातो. सम्राट नरोहितो आणि जपानची राणी मासाको ओवाडा यांना 2019 मध्ये हे पद मिळाले. जपानमध्येही जवळपास ब्रिटनसारखेच नियम आहेत. सत्तरच्या दशकात तेथील संसदेने निर्णय घेतला की ते आपल्या राजा-राणीला तपास प्रक्रियेतून जाऊ देणार नाहीत. तेव्हापासून हा नियम लागू झाला आहे. प्रत्येक वेळी सिंहासनावर नवीन सम्राटाच्या आगमनानंतर, जपानचे परराष्ट्र मंत्रालय इतर देशांना एक औपचारिक पत्र पाठवते, ज्यामध्ये या प्रकरणाचा उल्लेख केला जातो.
खरे तर जेव्हा जेव्हा एखाद्या देशाचा पंतप्रधान किंवा राष्ट्रपती दुसऱ्या देशाच्या दौऱ्यावर असतो तेव्हा ते सोबत डिप्लोमॅटिक पासपोर्ट घेऊन जातात, पण असे असतानाही यजमान देश त्यांना पासपोर्ट न दाखवता या देशात प्रवेश करू शकतो असे पूर्ण स्वातंत्र्य देतो. आणि प्रोटोकॉल अंतर्गत सर्व कार्यक्रमांमध्ये सहभागी होऊ शकतात. यादरम्यान यजमान देशाचा कोणताही अधिकारी त्याच्याकडे पासपोर्ट मागणार नाही. भारतात हा दर्जा पंतप्रधान, राष्ट्रपती आणि उपराष्ट्रपती यांनाही आहे.
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!