मुंबई : सुमारे ३०० वर्षांपूर्वी, स्पॅनिश जहाज सॅन जोस गॅलन जळायला लागलं होतं. ब्रिटनशी झालेल्या युद्धात या जहाजाचे खलाशी तासन्तास अडकले होते. या युद्धामागंचं कारण म्हणजे ब्रिटनला गुप्त खजिना मिळवायचा होता. जहाजाच्या नाशामुळं ६०० लोक बुडाले आणि १४ अब्ज पौंड किमतीचं सोनं-चांदी आणि दागिने पाण्यात गेलं.
डेली एक्सप्रेसच्या रिपोर्टनुसार, हिस्ट्री चॅनलच्या माहितीपटात, ग्लोबल एक्सप्लोरेशन्सचे ट्रेझर हंटर जेरी ली म्हणाले, ‘जहाज पनामामध्ये होतं आणि दक्षिण अमेरिकेच्या पश्चिम किनार्‍यावरून सोनं लुटत होतं. इतर जहाजांचंही भरपूर सोनं होतं. ते सर्व एकत्र कोलंबियाला जात होते.” जोसचा शोध लावणारे समुद्रशास्त्र अभियंता जेफ कॅले यांच्या मते, ते माया साम्राज्यातून भरपूर सोनं, चांदी घेऊन येत असावेत.
हा खजिना शतकानुशतके कोणालाही माहीत नव्हता आणि मिळतही नव्हता, परंतु २०१५ मध्ये कोलंबिया सरकारनं समुद्री पुरातत्वशास्त्रज्ञ आणि वुड्स होल ओशनोग्राफिक इन्स्टिट्यूटला मलबा शोधण्याचं काम दिलं. याच संस्थेला टायटॅनिकचे अवशेषही सापडले. त्याचे अवशेष वर्षाच्या शेवटी सापडले.
Con equipos de alta tecnología realizamos un trabajo de observación no intrusiva en el fondo del mar donde reposa el Galeón San José, comprobando que este patrimonio de la humanidad se encuentra intacto y no ha sufrido alteraciones por la acción humana.
👉🏻https://t.co/RaWXWRvYlQ pic.twitter.com/PVR1NJdQcp
— Armada de Colombia (@ArmadaColombia) June 7, 2022
आता प्रश्न असा होता की बुडलेल्या खजिन्याच्या हक्काचं मालक कोण झालं? स्पेनचं म्हणणं आहे की हे जहाज त्यांचंच आहे, तर कोलंबियाचं म्हणणं आहे की ते त्यांच्या हद्दीत सापडलं आहे. मानववंशशास्त्र आणि संप्रेषणाचं प्राध्यापक टॉक थॉम्पसन म्हणतात, की ते इंकन साम्राज्याचं सोनं होते. खजिना शोधणारे जॉन माटेरा म्हणतात, की कोलंबियाच्या हद्दीत सापडल्यानं त्यांचा दावा मजबूत झाला आहे.
२०१५ मध्ये मिळाले मलबे
२०१५ मध्ये मलबे सापडले. कोलंबियाचे अध्यक्ष इव्हान ड्यूक यांनी जाहीर केलं की दूरस्थपणं चालवलेलं जहाज सुमारे ३१०० फूट (९५० मीटर) खोलीपर्यंत पोहोचलं आहे. हे जहाज मानवी हस्तक्षेपातून वाचलं होतं. नवीन व्हिडिओ शैवाल आणि शेलफिशमध्ये झाकलेल्या ढिगाऱ्यासह हुल फ्रेमचे अवशेष दर्शवतात. प्रतिमा खजिन्याचे सर्वोत्तम-अद्याप-दृश्य दर्शवितात ज्यात सोन्याची नाणी, १६५५ मध्ये सेव्हिलमध्ये बनवलेल्या तोफांचा समावेश आहे. पोर्सिलेन, मातीची भांडी आणि काचेच्या बाटल्या देखील दिसतात.
स्पेन-कोलंबिया आमनेसामने
खजिन्यानं भरलेल्या बुडलेल्या स्पॅनिश जहाजाचं रक्षण करणाऱ्या कोलंबियाच्या नौदलानं आणखी दोन ऐतिहासिक जहाजेही शोधून काढली आहेत. त्या खजिन्याच्या मालकीवरून वाद सुरू आहे. जहाज आणि खजिना हे सरकारी जहाज असावं असा स्पेनचा आग्रह आहे कारण ते बुडाले तेव्हा ते स्पॅनिश नौदलाचं होतं. पण कोलंबिया आपल्या प्रादेशिक पाण्यात सापडलेला ढिगारा आपल्या सांस्कृतिक वारशाचा भाग मानतो.