Sneezing In Marathi : सर्दी आणि खोकल्या दरम्यान शिंका येणे सामान्य आहे, शरीराच्या संरक्षणासाठी ही फक्त एक प्रतिक्षेप क्रिया किंवा प्रतिक्षेप प्रक्रिया आहे जी आपल्या जाणीवेच्या नियंत्रणाबाहेर आहे आणि ती आपल्या नाकातील अनावश्यक पदार्थ काढून टाकण्याची प्रक्रिया आहे. शिंकताना हवेचा दाब व्यायामादरम्यान घेतलेल्या खोल आणि जलद श्वासापेक्षा 30 पट जास्त असतो. कधीकधी नाक दाबून शिंका येणे थांबवता येते. मात्र असे करू नये, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
नाकातील संवेदी मज्जातंतू आपल्या नाकात ऍलर्जी निर्माण करणारे कण, विषाणू, बॅक्टेरिया किंवा द्रव यासारख्या अनिष्ट पदार्थाच्या प्रवेशामुळे उत्तेजित होतात तेव्हा शिंकण्याची प्रक्रिया सुरू होते. संवेदी मज्जातंतू या गैर-आवश्यक घटकांची माहिती मेंदूपर्यंत पोहोचवते, ज्यामुळे शिंकण्याची रिफ्लेक्स प्रक्रिया सुरू होते. यामध्ये, सर्व प्रथम शरीर दीर्घ श्वास घेते आणि अंतर्गत वायुमार्गामध्ये दबाव निर्माण होतो.
हेही वाचा – पुरुषांपेक्षा महिलांना जेवणानंतर जास्त झोप का येते?
यानंतर डायाफ्राम आणि बरगड्यांचे स्नायू आकुंचन पावतात. यानंतर, प्रतिक्षेप म्हणून डोळे बंद होतात आणि श्वास खूप वेगाने बाहेर येतो. या दरम्यान, आपली जीभ तोंडात वरच्या बाजूला सरकते, त्यामुळे हवेचा जास्तीत जास्त दाब नाकावर पडतो आणि जीभ तोंडाच्या वरच्या भागावर आदळते तेव्हाच शिंकण्याचा आवाज येतो. शरीरातील सर्वात मोठी संवेदी मज्जातंतू, ट्रायजेमिनल नर्व्ह, चेहऱ्याच्या त्वचेपासून नाक आणि तोंडाच्या आतील भागात स्पर्श, वेदना, अस्वस्थता किंवा चिडचिड इत्यादींसह चेहऱ्यापासून मेंदूपर्यंत संवेदी माहिती प्रसारित करते.
संवेदी मज्जातंतू पाठीच्या कण्याद्वारे मेंदूला माहिती प्रसारित करतात. वेदना आणि अस्वस्थता निर्माण करणारे सिग्नल वाहून नेणाऱ्या नसा पातळ असतात, तर स्पर्शाची माहिती वाहून नेणाऱ्या नसा रुंद आणि वेगवान असतात. मेंदूला माहिती पाठवण्यापूर्वी पाठीच्या कण्यातील नसा एकमेकांशी संवाद साधतात.
पण महत्त्वाचा प्रश्न हा आहे की शिंकणे थांबवणे फायदेशीर आहे की नुकसानदायक? शिंकण्याच्या प्रक्रियेदरम्यान तयार झालेला हवेचा दाब शरीरात कुठेतरी जाऊ शकतो, ज्यामुळे आपले डोळे, कान आणि रक्तवाहिन्यांवर अतिरिक्त दबाव पडतो, जो खूप हानिकारक असू शकतो. शिंका येणे थांबवण्याचा प्रयत्न करण्याऐवजी, त्याची कारणे, जसे की ऍलर्जी किंवा नको असलेले पदार्थ नाकात जाण्यापासून रोखण्यासाठी उपाययोजना करणे चांगले होईल.
‘वाचा मराठी’चे व्हॉट्सॲप चॅनेल येथे फॉलो करा!
वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!