Khemaram Choudhary Success Story : कृषी क्षेत्रात जगातील सर्वाधिक हायटेक देशांमध्ये इस्रायलचा समावेश होतो. इस्रायलच्या अर्थव्यवस्थेचा प्रारंभिक आधार हा शेती होता आणि त्यांनी शेतीशी संबंधित अनेक समस्या सोडवून केवळ यश मिळवले नाही तर शेती फायदेशीर बनवण्याची उदाहरणे जगासमोर मांडली. हे तंत्रज्ञान भारतातील लाखो शेतकऱ्यांसाठी एक स्वप्न राहिले आहे. पण, राजस्थानमधील जयपूर जिल्ह्यातील गुडा कुमावतन गावातील शेतकरी खेमाराम चौधरी यांनी इस्रायलचे कृषी तंत्रज्ञान स्वीकारले आणि शेतीत नवीन तंत्रज्ञानाच्या मदतीने नवीन कृषी क्रांतीचा पाया रचला आहे. विजेवर अवलंबून न राहता ते सौर उर्जेवर चालणारे पंप आणि सूक्ष्म सिंचनाद्वारे त्यांच्या पिकांना सिंचन करत आहेत. आज त्यांची वार्षिक उलाढाल पाहून प्रत्येकजण त्यांचे कौतुक केल्याशिवाय राहू शकत नाही.
जयपूर जिल्हा मुख्यालयापासून 35 किलोमीटर अंतरावर असलेल्या गुडा कुमावतन गावातील शेतकरी खेमाराम चौधरी यांनी इस्रायलच्या आधुनिक शेती तंत्राचा अवलंब केला आणि आता ते कोट्यवधी रुपये कमवत आहेत. दहावीपर्यंत शिक्षण घेतलेल्या खेमाराम चौधरीने प्रगत तंत्रज्ञानाबद्दलच्या उत्साहामुळे इस्रायलला भेट दिली आहे. त्यांनी सांगितले की 2012 मध्ये राजस्थान सरकारने त्यांना इस्रायलला पाठवले, जिथे त्यांनी आधुनिक शेती पद्धती पाहिल्या आणि परत आल्यानंतर त्यांनी ही तंत्रे आपल्या शेतीत लागू करण्याचा निर्णय घेतला. यानंतर, सरकारी अनुदानातून, त्यांनी 4,000 चौरस मीटर क्षेत्रात पहिले पॉलीहाऊस उभारले, ज्याची किंमत 33 लाख रुपये होती, त्यापैकी त्यांनी बँकेकडून 9 लाख रुपयांचे कर्ज घेतले होते.
त्यांनी प्रथम काकडीची लागवड केली, ज्याची किंमत 1.5 लाख रुपये होती आणि चार महिन्यांत 12 लाख रुपयांची काकडी विकली. या नफ्याने त्यांना आत्मविश्वास दिला आणि ते लवकरच बँकेच्या कर्जाची परतफेड करू शकले. यानंतर कामात नफा झाला आणि कर्जाची परतफेडही झाली. आज त्यांचे 30 हजार चौरस मीटरमध्ये 7 पॉलीहाऊस आहेत. जिथे ते काकडी, टरबूज, भाज्या आणि फुले पिकवतात. त्यांची वार्षिक उलाढाल दीड कोटींहून अधिक आहे. खेमाराम चौधरी हे राजस्थानचे पहिले शेतकरी आहेत ज्यांनी इस्रायलचे हे मॉडेल सुरू केले.
शेतीला भरपूर पाणी लागते आणि पाण्यासाठी वीज आणि डिझेल लागते, जे आज महाग झाले आहे. ही समस्या लक्षात घेऊन खेमाराम यांनी प्रत्येकी अर्धा एकर दोन तलाव खोदले, जेणेकरून पाण्याची बचत होऊ शकेल. सिंचनासाठी ठिबक सिंचन तंत्रज्ञान आणि सौरऊर्जेचा वापर करून विजेच्या त्रासातून सुटका करून घेतली आहे. खेमाराम म्हणतात की सोलर पंपामुळे त्यांना वारंवार वीजपुरवठा खंडित होण्यापासून आणि दीर्घ प्रतीक्षेपासून मुक्तता मिळाली आहे. याशिवाय डिझेलवरील अवलंबित्वही संपले आहे. आज ते सोलर-ड्रिप आणि पॉलीहाऊसच्या सहाय्याने काकडी, टरबूज, भाजीपाला आणि फुले पिकवतात आणि शेतीतून करोडो रुपये कमवत आहेत.
हेही वाचा – नाकावर बुक्का, अवघ्या 46 सेकंदाची मॅच! हरलेल्या बॉक्सरचं जगभरात सांत्वन, जिंकलेल्याला शिव्या!
40 किलोवॅटचे सोलर पॅनल बसवून विजेची समस्या दूर झाली आणि सौरऊर्जेवर चालणाऱ्या पंख्यामुळे पिकाची गुणवत्ता टिकून राहिल्याचे त्यांनी सांगितले. ठिबक सिंचनामुळे सिंचनाचा खर्च कमी झाला आणि पंख्याने वर्षभर पिकाची गुणवत्ता राखली. पॉलीहाऊसमध्ये तापमानावर नियंत्रण ठेवता येते, त्यामुळे पिकाचा नफा अनेक पटींनी वाढल्याचे खेमाराम सांगतात. खेमाराम यांची स्वतःची 7 पॉली हाऊस, 2 तलाव, 4 हजार स्क्वेअर मीटरमध्ये पसरलेले फॅन पॅड आणि 40 किलोवॅटचे सोलर पॅनल आहेत. खेमाराम यांनी दोन तलाव केले असून, त्यात पावसाचे पाणी साचते. या पाण्याने सहा महिने सिंचन करता येते. ठिबक सिंचन आणि तलावाच्या पाण्याद्वारे संपूर्ण सिंचन केले जाते. केवळ खेमारामच नाही तर येथील बहुतांश शेतकरी अशा प्रकारे पाण्याची बचत करतात. पॉलीहाऊसच्या छतावर बसवलेले सूक्ष्म स्प्रिंकलर आतील तापमान कमी ठेवतात, तर दहा फुटांवर बसवलेले स्प्रिंकलर पिकात ओलावा टिकवून ठेवतात.
‘मिनी इस्रायल’
खेमाराम यांच्या मेहनतीने आणि नवीन तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे त्यांना आर्थिक फायदा तर झालाच, पण आज खेमाराम यांचे गाव शेतीचे ‘मिनी इस्रायल’ बनले आहे. त्यांच्या अनुभवाने इतर शेतकऱ्यांना प्रेरणा मिळाली आहे. त्यांना पाहून शेतकऱ्यांनी त्यांच्या गावात आणि परिसरात 400 हून अधिक पॉलीहाऊस उभारले आहेत. त्यांच्या अनुभवातून इतर शेतकऱ्यांनाही प्रेरणा मिळते. आता हा परिसर ‘मिनी इस्रायल’ म्हणून ओळखला जातो. खेमाराम सांगतात की, जर शेतकऱ्यांनी नवीन तंत्रज्ञान स्वीकारले आणि मेहनत घेतली तर त्यांचे उत्पन्न अनेक पटींनी वाढू शकते. खेमाराम चौधरी यांना त्यांच्या उत्कृष्ट शेतीसाठी अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत पारंपारिक शेती आणि आधुनिक तंत्राचा अवलंब करणे फायदेशीर ठरू शकते आणि त्यांचे उत्पन्न अनेक पटींनी वाढू शकते.
व्हॉट्सॲप चॅनेल येथे फॉलो करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!