Indian Railway Rules: भारतीय रेल्वे हे कामाचे सर्वात मोठे साधन आहे. रेल्वे प्रवास स्वस्त आणि आरामदायी आहे. त्यामुळे दररोज लाखो लोक रेल्वेने प्रवास करतात. साहजिकच एवढं मोठं नेटवर्क चालवण्यासाठी यंत्रणा लागणार असल्याने रेल्वेतही ही यंत्रणा काम करते. प्रवाशांच्या सोयीनुसार अनेक प्रकारचे डबे ट्रेनमध्ये गुंतलेले असतात. यामध्ये जनरल कोच ते स्लीपर, थर्ड एसी, सेकंड एसी, फर्स्ट एसी असे डबे आहेत. या सर्व डब्यांच्या तिकीट दरातही तफावत आहे.
कोणत्याही ट्रेनमध्ये जनरल डबे नेहमी ट्रेनच्या शेवटी किंवा सुरुवातीला का लावले जातात. हे जवळपास प्रत्येक ट्रेनमध्ये दिसेल, जिथे जनरल डब्यांची अशी व्यवस्था केलेली असते. रेल्वे यंत्रणा असे का करतात, यामागे काही विशिष्ट कारण आहे का?
लोकांनी रेल्वेवर आरोप केले
या डब्यांची जागाही रेल्वेने विचारपूर्वक ठरवली आहे. ट्रेनमध्ये वेगवेगळ्या वर्गांच्या डब्यांची व्यवस्था करताना प्रवाशांची सोय आणि सुरक्षितताही लक्षात घेतली जाते. पण ट्विटरवर लोकांनी आरोप केला आहे की रेल्वे ट्रेनच्या पुढे किंवा मागे जनरल डबे लावते जेणेकरून अपघात झाल्यास गरीब प्रवाशांना सर्वाधिक त्रास सहन करावा लागतो. तथापि, रेल्वेने त्याचे आरोप पूर्णपणे फेटाळून लावले आणि सांगितले की ट्रेनच्या संचालनाच्या स्थापित नियमांनुसार, प्रत्येक डब्याचे स्थान निश्चित केले जाते. यामध्ये कंपार्टमेंटचा वर्ग काही फरक पडत नाही.
हेही वाचा – टूथपेस्ट लावण्यापूर्वी ब्रश ओला करू नका, आरोग्यासाठी ठरेल धोकादायक!
रेल्वेने रेल्वेडबे पुढे-मागे लावण्याचे कारण
रेल्वे अधिकाऱ्याच्या म्हणण्यानुसार, ट्रेनच्या जनरल डब्यांमध्ये स्लीपर आणि एसी डब्यांपेक्षा जास्त गर्दी असते. सामान्य डबे प्रत्येक स्थानकावरून मोठ्या संख्येने प्रवासी चढतात आणि उतरतात. त्यामुळे कोणत्याही ट्रेनच्या पुढच्या आणि मागच्या बाजूला जनरल डब्बा ठेवून प्रवाशांची गर्दी सारखीच विभागली जाते. तसे न केल्यास स्थानकाच्या मध्यभागी लोकांची मोठी गर्दी होऊन रेल्वे स्थानकाची संपूर्ण यंत्रणा कोलमडून पडेल.
तसेच संतुलन राखण्यास मदत होते
सामान्य डबे पुढे-मागे हलवूनही ट्रेनचा तोल सांभाळला जातो. कोणत्याही ट्रेनच्या जनरल डब्यात सर्वाधिक गर्दी असते, त्यामुळे जनरल डबे मधोमध असल्यास, मध्येच जास्त भार पडल्याने संपूर्ण ट्रेनचा तोल बिघडतो. त्यामुळे बोर्ड-डीबोर्डमध्येही अडचण होऊ शकते. जनरल डब्बा मधोमध असल्याने आसन व्यवस्थेबरोबरच उर्वरित व्यवस्थाही विखुरल्या जातील. अशा स्थितीत माल आणि प्रवाशांना दोन्ही दिशेने जाता येणार नाही. त्यामुळे प्रवाशांच्या सोयीसाठी दोन्ही कोपऱ्यांवर म्हणजेच सुरुवातीला आणि शेवटी जनरल डबे लावण्यात येतात.
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!