Property Documents : बहुतेक लोक स्वप्नातील घर पाहताक्षणी भावनेत येतात आणि कागदपत्रांची नीट तपासणी न करता करार पक्का करतात. पण हाच निर्णय पुढे लाखोंचं नुकसान आणि कोर्टाच्या दारात फिरवू शकतो. भारतात दरवर्षी हजारो प्रॉपर्टी फ्रॉड आणि कायदेशीर वाद घडतात. म्हणूनच घर किंवा जमीन खरेदी करण्यापूर्वी प्रत्येक दस्तऐवज तपासणे अत्यावश्यक आहे.
टायटल डीड (Title Deed) — मालक कोण, हे ठरवणारं महत्त्वाचं कागद
हा कागद सांगतो की मालकी हक्क खरा कोणाकडे आहे. नेहमी मूळ टायटल डीडची प्रत पाहा आणि विक्रेत्याचं नाव सरकारी नोंदणी रेकॉर्डशी जुळतंय का ते तपासा. ‘क्लियर टायटल’ म्हणजे मालमत्तेवर कोणतंही कर्ज, वाद, किंवा बंधक नसणं. विक्रेत्याकडे विक्रीचा पूर्ण अधिकार आहे का हेही खात्रीने बघा.
एन्कम्ब्रन्स सर्टिफिकेट (Encumbrance Certificate) — कर्ज किंवा केसची माहिती
हा प्रमाणपत्र सांगतो की त्या मालमत्तेवर कोणतं बकाया कर्ज, वाद किंवा कायदेशीर अडथळा आहे का. हे सब-रजिस्ट्रार कार्यालयातून मिळतं आणि सहसा 15 ते 30 वर्षांपर्यंतचा रेकॉर्ड यात असतो. जर प्रॉपर्टीवर लोन असेल, तर ते यात नमूद असतं. यामुळे तुम्हाला समजेल की विक्रेता आपलं ओझं तुमच्यावर टाकत नाही ना.
बिल्डिंग प्लॅन आणि मंजुरी तपासा
जर तुम्ही फ्लॅट किंवा घर प्रोजेक्टमध्ये घेत असाल, तर बिल्डरकडे स्थानिक विकास प्राधिकरणाकडून (उदा. नगर निगम) सर्व मंजुरी आहेत का, हे पाहा. Approved Building Plan मागा आणि प्रत्यक्ष बांधकाम त्याच्याशी जुळतंय का हे तपासा. अनधिकृत बदल केल्यास भविष्यात तुम्हाला दंड किंवा तोडफोडीचा नोटीस मिळू शकतो.
कर आणि युटिलिटी बिल्स (Tax & Utility Bills)
बकाया मालमत्ता कर, पाणी किंवा वीज बिल भविष्यात मोठी डोकेदुखी ठरू शकतात. विक्रेत्याकडून ताज्या कररसीदी आणि बिलांचे पुरावे घ्या. यामुळे प्रॉपर्टीची नोंद योग्यरीत्या झाली आहे का हेही समजतं.
RERA रजिस्ट्रेशनची खात्री करा
जर बांधकाम सुरू असलेली (Under Construction) प्रॉपर्टी घेत असाल, तर त्या प्रोजेक्टचं नाव संबंधित राज्याच्या RERA वेबसाइटवर नोंदलेलं आहे का हे पाहा. RERA रजिस्ट्रेशन असलेला बिल्डर कायदेशीर नियम पाळायला बांधील असतो. त्यामुळे तुम्हाला अतिरिक्त संरक्षण मिळतं आणि फसवणुकीची शक्यता कमी होते.
वकिलाचा सल्ला घेणं आवश्यक
अनेकांना वाटतं, “वकील कशाला?” पण एक अनुभवी प्रॉपर्टी वकील तुमचं भविष्य वाचवू शकतो. तो कागदपत्रांची तपशीलवार पडताळणी करतो, त्रुटी शोधतो आणि तुमचा Agreement to Sale व Sale Deed सुरक्षित असल्याची खात्री करतो. हा छोटा खर्च तुम्हाला लाखोंचं नुकसान टाळू शकतो.
‘वाचा मराठी’चे व्हॉट्सॲप चॅनेल येथे फॉलो करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा
वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा