Men Beard Bacteria : तुमची दाढी — तुमच्या व्यक्तिमत्त्वाचा अभिमान! पण जर तुम्हाला कोणी सांगितलं की तुमच्या दाढीत कुत्र्याच्या केसांपेक्षा जास्त जंतू असतात, तर? ऐकायला धक्कादायक वाटेल, पण हे सत्य एका वैज्ञानिक अभ्यासातून समोर आलं आहे.
स्वित्झर्लंडमधील संशोधकांनी केलेल्या एका लघु पण लक्षवेधी अभ्यासात असे स्पष्ट झाले आहे की पुरुषांच्या दाढीत कुत्र्याच्या फरपेक्षा (fur) अधिक हानिकारक बॅक्टेरिया आढळतात. युरोपियन रेडियोलॉजी (European Radiology) या जर्नलमध्ये 2019 मध्ये प्रसिद्ध झालेल्या या अभ्यासाने दाढीच्या स्वच्छतेबाबत अनेक प्रश्न निर्माण केले आहेत.
अभ्यासात नेमकं काय आढळलं?
या अभ्यासात 18 ते 76 वयोगटातील 18 पुरुषांच्या दाढ्यांचे आणि 30 विविध प्रजातींच्या कुत्र्यांच्या फरचे नमुने घेण्यात आले. संशोधकांनी दाढी, चेहरा आणि मान येथील नमुने तसेच पुरुषांच्या लाळेचे नमुने घेतले आणि ते कुत्र्यांच्या फर व लाळेशी तुलना केली.
परिणाम धक्कादायक होते — सर्व 18 पुरुषांच्या दाढीत जंतूंची पातळी अत्यंत जास्त होती, तर कुत्र्यांपैकी फक्त 23 मध्ये ती आढळली. त्याहून गंभीर बाब म्हणजे सात पुरुषांच्या दाढीत अशा बॅक्टेरिया प्रकारांचे अस्तित्व आढळले जे मानवी आरोग्यासाठी धोकादायक आहेत – जसे की Enterococcus faecalis आणि Staphylococcus aureus.
कुत्र्यांपैकी फक्त चारांमध्ये हे घातक बॅक्टेरिया होते. अभ्यासाचा मूळ उद्देश दाढी “अस्वच्छ” आहे हे सिद्ध करणे नव्हता, तर MRI मशीन मानव आणि प्राण्यांसाठी समान वापरल्यास जंतूंचा संसर्ग होतो का हे तपासणे होते. मात्र निष्कर्ष पाहून संशोधकही थोडेसे चकित झाले!
दाढीत जंतू का जास्त साठतात?
दाढी म्हणजे एक छोटं मायक्रो-एन्व्हायर्नमेंट असतं — केसांमध्ये ओलावा, तेल, त्वचेच्या पेशी, धूळ आणि अन्नकण साचतात. या सगळ्या गोष्टी बॅक्टेरियासाठी “पोषण” ठरतात.
जर दाढी योग्य प्रकारे स्वच्छ ठेवली गेली नाही, तर ती जंतू वाढीस पोषक ठरते. शिवाय, दाढी नाक आणि तोंडाच्या जवळ असल्यामुळे तेथील नैसर्गिक बॅक्टेरिया सहज तिला चिकटतात.
धोका कोणाला जास्त?
बहुतेक दाढ्या आरोग्यास हानिकारक नसतात, पण काही जंतूंच्या उपस्थितीमुळे त्वचेचे संसर्ग, पुरळ, फोड किंवा जळजळ होऊ शकते. Staphylococcus aureus शरीरात गेल्यास गंभीर संक्रमण होऊ शकते, तर Enterococcus मूत्रमार्ग संक्रमणास कारणीभूत ठरू शकतो. कमकुवत रोगप्रतिकारशक्ती असणाऱ्यांनी, त्वचेवर जखम असणाऱ्यांनी किंवा अॅलर्जी असणाऱ्यांनी दाढीची विशेष काळजी घ्यावी.
दाढी स्वच्छ व स्टायलिश ठेवण्यासाठी आवश्यक टिप्स
- दररोज स्वच्छ धुवा: हलका फेसवॉश किंवा दाढीसाठी खास शॅम्पू वापरा. अति धुणे टाळा, कारण त्यामुळे त्वचा कोरडी होते.
- कंडिशनर व ऑईल वापरा: दाढी मऊ ठेवण्यासाठी व खाज कमी करण्यासाठी बीअर्ड ऑईल उत्तम.
- एक्सफोलिएशन करा: आठवड्यातून २-३ वेळा स्क्रब वापरून मृत त्वचा काढा.
- ट्रिमिंग विसरू नका: नियमित ट्रिम केल्याने दाढीला आकार मिळतो आणि बॅक्टेरिया लपायला जागा राहत नाही.
- साधनांची स्वच्छता ठेवा: ट्रिमर, कंगवे, ब्रश, कात्री – ही सर्व साधनं नियमित स्वच्छ करा.
- जीवनशैलीकडे लक्ष द्या: जेवणानंतर, घाम आल्यावर किंवा धुळीत गेल्यावर दाढी धुवा. जखम असेल तर ती त्वरित स्वच्छ करा.
‘वाचा मराठी’चे व्हॉट्सॲप चॅनेल येथे फॉलो करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा
वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-3 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा!
‘वाचा मराठी’चा व्हॉट्सअप ग्रुप-2 जॉईन करण्यासाठी येथे क्लिक करा